Maślak pstry (Suillus variegatus) to gatunek grzyba rurkowego z rodziny maślakowatych. Wśród grzybiarzy znany jest także pod nazwą bagniak, co nawiązuje do jego upodobań do mokrych i torfowiskowych siedlisk. Czasem spotkasz się też z nazwą maślak bagienny. Charakterystyczna, nieco szorstka powierzchnia kapelusza i jego wyjątkowe środowisko występowania odróżniają go od innych maślaków.
Jak wygląda bagniak i gdzie rośnie?
Maślak pstry ma kapelusz o średnicy 4-10 cm, barwy żółtobrązowej do oliwkowobrązowej. Powierzchnia jest matowa, sucha i ziarnista, nie pokryta śluzem jak u innych maślaków. Kapelusz może wyglądać jak lekko poplamiony, stąd przymiotnik „pstry” w nazwie. Można go pomylić z maślakiem sitarzem (Suillus bovinus), ale ten drugi ma jaśniejsze zabarwienie, bardziej gładki kapelusz i zwykle rośnie w suchszych warunkach.
Zobacz także:
Maślak pstry lubi miejsca wilgotne: torfowiska, bagniste łąki i podmokłe lasy iglaste. Tworzy mikoryzę głównie z sosną zwyczajną, dlatego szukaj go tam, gdzie rosną młode sosnowe zagajniki na kwaśnych, ubogich glebach. W Polsce występuje na terenie całego kraju, ale najczęściej spotykany jest w północno-wschodnich i centralnych regionach, gdzie więcej jest torfowisk i borów sosnowych. Pojawiają się od czerwca aż do października, zwłaszcza po deszczach i w wilgotnych tygodniach.
Czy bagniak, czyli maślak pstry, jest jadalny?
Tak, to grzyb jadalny. Przed użyciem w kuchni nie trzeba go obgotowywać, ale warto dokładnie go oczyścić. Młode okazy najlepiej nadają się do sosów i dań duszonych. Nie polecam jeść go na surowo, jak każdy grzyb rurkowy, wymaga obróbki cieplnej. Bagniaki świetnie sprawdzają się w gęstych, ciemnych sosach, zwłaszcza z dodatkiem cebuli, czosnku i śmietany. Zrób z nich sos do kaszy gryczanej, ziemniaków albo placuszków. Dobrze komponują się też z dziczyzną. Możesz je również zamarynować w occie. Nadają się też do przyrządzania na patelni, z masłem i koperkiem.
Przepis na sos z bagniaka
Składniki:
- 500 g bagniaków
- 1 cebula
- 2 ząbki czosnku
- 2 łyżki masła
- 1 łyżka oleju
- 200 ml śmietany 18%
- sól i pieprz do smaku
- szczypta majeranku lub tymianku
- 1 łyżeczka soku z cytryny
- natka pietruszki
Sposób przygotowania:
- Oczyść grzyby. Bagniaki nie mają śluzowatej skórki, więc nie trzeba ich obierać, wystarczy dokładnie je oczyścić szczoteczką lub papierem kuchennym. Pokrój w plasterki lub grubszą kostkę.
- Na patelni rozgrzej masło z olejem. Wrzuć drobno posiekaną cebulę i smaż do zeszklenia.
- Czosnek przeciśnij przez praskę i dorzuć do cebuli. Po chwili wrzuć pokrojone grzyby. Smaż ok. 10-12 minut, aż puszczą sok i lekko odparują.
- Dodaj sól, pieprz i majeranek lub tymianek. Wlej sok z cytryny, który podkreśli smak i zrównoważy ziemistość bagniaków.
- Zmniejsz ogień, wlej śmietanę i duś jeszcze ok. 5-7 minut, aż sos zgęstnieje.
- Posyp świeżą natką pietruszki i podawaj na gorąco.
